Yenidoğan Bebek

İLK EMZİRME

Doğumu takip eden en kısa sürede, tensel teması sağlayacak şekilde bebeğinizi kucağınıza alın ve emzirmeye başlayın. Eğer memeyi almayı başaramadıysa hastanedeki sağlık personelinden yardım alın. İlk sütünüze ağız, ağız sütü veya kolostrum denir. Süt kadar kıvamlı değildir. Bebeğinizin karşılaştığı bu yeni ortamdaki mikroplara karşı koruyucu antikorları içerir. Bebek emdikçe birkaç gün içinde göğsünüzden normal süt salgısı başlayacaktır. Bebeğiniz her istediğinde ve her arandığında emziriniz. Bebeğiniz uyuyakaldığında gündüzleri 2 saat, geceleri ise 3 saat olmadan emzirmek önemlidir. Eğer sezaryenle doğum yaptıysanız sütünüz geç gelebilir, endişelenmeyin. Kaldığınız servisteki sağlık personelinden yardım isteyin.

HER BEBEK GAZLI OLUR MU? GAZINI NASIL ÇIKARMALIYIM?

Yeni doğan bebeğin sindirim sistemi kasları henüz gelişmesini tamamlamamıştır. Bu yüzden yuttuğu hava zaman zaman gaz sancılarına neden olacaktır. Emzirme sonrası kucağınızda, omzunuza yaslayarak sırtını sıvazlayıp gazını mutlaka çıkarın. Gaz hemen çıkarılmadığı takdirde bağırsaklarda kolik denen ağrıya neden olacaktır. Bu durumda bacaklarını bisiklet sürer gibi karnına doğru hareket ettirirseniz bebeğinize yardımcı olmuş olursunuz. Ayak altına havluya sarılmış çok sıcak olmayan su torbası koymanız da işe yarayabilir. Bir elinizle karnına yumuşak masaj yapmanız hem elinizin ısısı ile karnını ısıtacak hem de bağırsak hareketine iyi gelecektir. Annenin kalp atım ritminin rahatlatıcı etkisi olabilir, kucağınızda göğsünüze yakın tutabilirsiniz. Bazen kalabalık ortamdaki yeni ve değişik sesler huzursuzluğu artırır. Anne karnında olduğu gibi sakin, ılık bir ortam sağlayın. Gerekli durumda doktorunuza başvurmaktan çekinmeyin. Aile hekiminize başvurmadan bebeğinize herhangi bir ilaç vermeyin.

ALTINI NASIL DEĞİŞTİRECEĞİM?

Öncelikle ellerinizi yıkayın ve kurutun. Ellerinizin soğuk olmadığından emin olun. Bebeğin altını daima önden arkaya doğru temizleyin. Bu dönemde tüm bebeklerin ciltleri hassastır. Ilık su ile ıslatılmış gazlı bez kullanabilirsiniz. Bebeğin altını mutlaka kurulayın ki pişik olmasın. Erkek bebekler bezleri açılır açılmaz idrar yapabilirler. Bezi gevşetip bir süre bekleyerek ya da ufak bir bebek havlusu ile örterek üstünüze sıçratmasına engel olabilirsiniz. Bezini kapatırken pipisinin aşağı doğru olduğundan emin olursanız giysilerine doğru işemesine engel olabilirsiniz. Göbek kordonu düşene kadar göbek mandalının bez dışında kalmasına özen gösterin. Kız bebeklerde de önden arkaya doğru temizlemeye dikkat etmelisiniz. Doktorunuz önerirse pişik kremleri de kullanabilirsiniz. İlk günlerde sık sık ve az miktarda kaka yaparlar, bekletmeden değiştirmeniz pişik olmaması ve bebeğinizin huzurlu durması için önemlidir.

BEBEK NASIL YIKANIR?

Bebeğinizi göbek bağı düşünce yıkayın. Bu süre zarfında ıslak tülbentle silebilirsiniz. Öncelikle banyo sonrası bebeği giydireceğiniz ortamı hazırlayın. Ilık bir odada bebeğin temiz giysileri, alt bezi, bebek yağı gibi ihtiyacınız olacak malzemeleri hazırlayın. Bebeği koyacağınız yüzeye büyükçe bir havlu serin. Daha sonra banyo suyunu hazırlayın. Suyun ısısını ayarlamada bir banyo termometresinden yararlanabileceğiniz gibi dirseğiniz ile de kontrol edebilirsiniz. Dirseğinizi yakmayan bir su sıcaklığı uygun olacaktır. Bebeğinizi akan su altında duş başlıkları ile yıkamayın, sudaki ısı değişikliklerini fark edemeyebilirsiniz. Banyoda uygun bir yere büyükçe başka bir havluyu sererek hazırlayın. Şimdi bebeğinizi banyo ortamına getirip üzerini soyabilirsiniz. Bebek küvetinin içine önce bir miktar banyo suyundan dökerek bebeğin suyla ilk temasının yavaşça olmasına özen gösterin. Bir elinizle baş ve boynunu destekleyerek önce gövdenin ön kısmını yumuşak hareketlerle yıkayın ve bebeği çevirirken elinizin kaymaması için durulayın. Bebeği çevirerek bu defa avucunuz altta göğüs kısmından desteklerken sırtını yıkayıp durulayın. Başını da bu pozisyonda tutarken yıkayın. Bebeğin irkilip korkmaması için başını yıkamayı sona bırakın. Başını durularken suyu kısa aralıklarla dökün ki bebek arada nefes alabilsin. Bebek yıkama işlemini uzun tutmayın. Banyo suyunun soğumasına neden olacağından bebek üşüyecektir. İlk banyolar için 5-6 dakika yeterlidir. Bebeğinizi duruladıktan sonra ya yardım eden kişinin havlusunu hemen üzerine örtmesini sağlayın ya da serip hazırladığınız havlunun üzerine bebeğinizi koyarak sarmalayın, başını yumuşak hareketlerle kurulayın ve giydireceğiniz odaya alın. Bebeği bu odada hazırladığınız havlunun üzerine koyup ilk ıslak havluyu altından çekin ve kuru olan havluya sarın. Bu sayede bebeğin uzun sure ıslak bir yüzeye temas etmesini engellediğiniz gibi ilk acemilik günlerinde yeni giydireceğiniz giysilerin nemlenmesini de önlemiş olursunuz. Öncelikle alt bezini bağlayın. Bu işlem sırasında bebeğin ısı kaybetmemesi için vücudun üst kısmı havlu ile örtülmüş olsun. Bebeğinizi seri hareketlerle zeytinyağı ya da bebek yağı ile yağlayın. Şimdi bebeğinizi giydirebilirsiniz. Tüm bu işlemlerin seri bir şekilde yapılması bebeğin üşümemesi için gereklidir. Bu nedenle banyo öncesi hazırlıklarınızı bebeği soymadan tekrar gözden geçirmelisiniz.

YALANCI EMZİK ZARARLI MI?

Yenidoğan bebeklerde emzik gerekmez. Bebeğin ilk günleri çoğunlukla uykuda ve emerek geçer. Bebeğiniz ağlıyor ya da huzursuz ise öncelikle kolik ağrısı çekip çekmediğini, aç olup olmadığını ya da altının kirli olup olmadığını kontrol etmelisiniz. Emzik bebeği doyurma aracı değildir. Eğer bebeğiniz doyduktan sonra bile aranıyorsa emme ihtiyacını karşılamak için şart olmamakla birlikte verilebilir. Ancak emzik başlamayı ilk günlerden ziyade memeden süt gelmesi iyice oturduktan sonraki döneme ertelemelisiniz. Çünkü sütünüz ancak bebek emdikçe gelecektir. Yeni doğan bebeklerde emzik emilmesi yastık ölümleri dediğimiz ani bebek ölümlerini azalttığı düşünülse de orta kulak iltihabı riskini artırmakta, büyük çocuklarda diş gelişimine olumsuz etkileri olmaktadır. Emziği bebeğin boynuna asmayın. Bu boğulmalara neden olabilir. Uyanıkken hazır satılan klipsli emzik zincirleri kullanabilirsiniz. Ancak uyurken bu emzik zincirini mutlaka çıkarın. Eğer bebeğiniz emzikle uyumuş ve uykuda emziği ağzından düşmüş ise tekrar ağzına sokmaya çalışmayın.

BEBEĞİMİ ÇOK MU GİYDİRDİM?

Genel olarak bebeği siz o ortamda nasıl giyiniyorsanız bir kat fazla giydirmeniz yeterli olacaktır. Bebek yelekleri ve pamuklu bebek battaniyeleri ilk günlerde çok işlevseldir. Bebeği gereğinden fazla giydirirseniz rehavetten uyuyakalıp aç kalacaktır. Bu özellikle ilk günlerde istenen bir durum değildir. Bebeğiniz beklenenden fazla uyuduysa çok sıcaklayıp sıcaklamadığını kontrol edin. Bebeğin üşüyüp üşümediğini kulak kepçelerinden ve burun ucundan anlayabilirsiniz. Çok üşüyen bebeklerin el ve ayaklarında morarmalar olacaktır.