Emzirme ve Anne Sütü

EMZİRME

Doğumu takibeden en kısa sürede, tensel teması sağlayacak şekilde bebeğinizi kucağınıza alın ve emzirmeye başlayın. Eğer memeyi almayı başaramadıysa hastanedeki sağlık personelinden yardım alın. İlk sütünüze ağız, ağız sütü veya kolostrum denir. Süt kadar kıvamlı değildir. Bebeğinizin karşılaştığı bu yeni ortamdaki mikroplara karşı koruyucu antikorları içerir. Bebek emdikçe birkaç gün içinde göğsünüzden normal süt salgısı başlayacaktır. Bebeğiniz her istediğinde ve her arandığında emziriniz. Bebeğiniz uyuyakaldığında gündüzleri 2 saat, geceleri ise 3 saat olmadan emzirmek önemlidir. Eğer sezaryenle doğum yaptıysanız sütünüz geç gelebilir, endişelenmeyin. Kaldığınız servisteki sağlık personelinden yardım isteyiniz.

NEDEN ANNE SÜTÜ?

Anne sütü bebeğin ihtiyacına göre özel üretilir. Bebeğinizin erken ya da geç doğmuş olmasına, kilosuna ve buna bağlı olarak sindirim sisteminin kabul edebileceği yağ ve protein miktarına, hatta hangi protein ve yağ oranına ihtiyaç duyduğuna bağlı olarak mükemmel hesaplarla üretilir. Her annenin sütü bebeğine özeldir. Anne sütü tüm dünya bebekleri için ortak üretilen hazır mamalardan daha iyidir. Anne sütünün sindirimi kolaydır. Bebeğin bağışıklık sistemini güçlendirip enfeksiyonlara karşı koruyan antikorlardan zengindir ve üstelik her zaman istenen ısıda ve yanınızda hazır bulunur. Ayrıca emzirme sırasında salgılanan hormonlar, annenin rahmini toplayıcı etkileri ile doğum sonu kanamaları engelledikleri gibi kilo vermeye ve vücudun eski şeklini almasına yardımcı etkilere de sahiptir.

EMZİRME NASIL OLMALI?

Hemen doğum sonrası hazır hastanede iken hemşirenizden ve doktorunuzdan yardım istemekten çekinmeyin. Sağlık Bakanlığının “Başarılı Emzirmede 11 Öneri”sinden 4. sü, doğumdan sonraki ilk bir saat bebeklerin anneleri ile tensel temasının sağlanarak bu süre içinde bebeklerini emzirmeye başlama konusunda yardımcı olunmasıdır. Bunun için öncelikle rahat bir pozisyonda olmanız önemlidir. İlk emzirmelerinizi yardımla yatarak yapabilirsiniz. Oturabilir hale geldikten sonra ise sırtınız dik bir şekilde oturun, gerekirse bir yastıkla sırtınızı destekleyin ve bebeğinizi kucağınıza alın. Bunu yaparken siz bebeğe doğru eğilmeyin, bebeği bağrınıza bastırın. Bir elinizle bebeğin baş ve boynunu desteklerken diğer elinizle memenizi tutun. Meme başınızı bebeğin ağzına ileri geri dokundurarak bebeğinizi emmesi için uyarın. Bebeğin memenin sadece ucunu değil tüm kahverengi kısmını ağzına aldığından emin olun. Aksi halde bebek uç kısmı kısa sürede ağzından düşürecek ve emmeyi bırakacaktır. Başarılı bir vakumlama da yapamayacağı gibi, meme ucunun ezilip örselenmesine ve çok acılı çatlakların oluşmasına neden olacaktır. Bebeğin önce bir memeyi tamamen emmesine izin verin, daha sonra diğer memeye tutun. Bebek hala aç ise emmeye devam edecektir. Devam etmediği takdirde bir sonraki emzirmede ilk önce boşalmayan ikinci memeyi verin. Göğüsleriniz dolgun kalıyorsa sağarak süt birikmesini engelleyin. Yeterince boşaltılmayan memeler annenin ateşinin yükselmesine neden olabilir. Bebeği memeden almak istediğinizde, öncelikle bir parmağınızı bebeğin ağzının bir köşesinden içeri sokarak emme işlemine son verin, daha sonra memenizi bebeğin ağzından çıkarın. Emme devam ederken memenizi çekmeniz, yine meme başı yaralarına sebebiyet verir.

HANGİ SIKLIKTA EMZİRMELİYİM?

Yeni doğan bebekler sık sık emmek isterler. Aranarak size işaret verirler. Bebeği her istediğinde emzirin. Bu başlangıçta çok yorucu olabilir ancak bebek büyüdükçe kendi emme takvimini oluşturacaktır, sabredin. İlk günlerde bebeğiniz özellikle sıcak ortamda bulunuyorsa ya da çok giydirilmişse uzun süre uyuyakalabilir. Bu zaman zarfında ememeyen bebekte kan şekeri düşmeleri görülebilir. Bu durumda bebeğinizi, burun kökünü hafifçe sıkarak uyandırıp emzirebilirsiz.

SÜTÜMÜN YETİP YETMEDİĞİNİ NASIL ANLARIM?

Bebeğinizde, doktoru tarafından sağlıklı bebek kontrollerinde yeterli kilo alımı saptanıyorsa sütünüz yeterli demektir. Doyan bebek memeyi kendisi bırakıp uyur. Bebeğiniz memeyi çekip ağlıyorsa, aranıyorsa doymamış olabilir. Bebeğinizin kilo alımının yetersiz olduğunu düşünüyorsanız doktorunuza danışın. Erken pes etmeyin. Unutmayın ki bebek emdikçe anne sütü yapılır. Özellikle gece emzirmeleri sonrasında daha fazla süt salınmaktadır.

MEME BAKIMI NASIL YAPILIR? ÇATLAKLAR İÇİN NE YAPABİLİRİM?

İlk günlerde özellikle meme başlarında ezilme, acıma olması doğaldır. Su ile temizleme dışında bir uygulamaya gerek yoktur. Meme başı çatlakları oluşmuş ise doktorunuzun önerdiği bir krem ile nemlenmesini sağlayabilirsiniz. Bu durumda emzirmeden önce sürdüğünüz kremi su ile temizleyin. Kremin tat ve kokusu bebeğin emmemesine neden olabilir. Meme başı çatlakları varken emzirmeye devam etmelisiniz, az miktar bir kanamanın bebeğe zararı yoktur.

ANNE SÜTÜ ALAN BEBEK VİTAMİN ALMALI MI?

Anne sütü, hızla büyüyen bebeğinizin vitamin D ihtiyacını karşılamayabilir. Aile hekiminize danışarak vitamin D desteği verebilirsiniz. Vitamin D, kemikler için gerekli kalsiyumun daha iyi emilmesini sağlar. Aldığınız ilaçların çoğu süte geçeceğinden doktorunuza danışmadan ilaç almayın.

EK GIDA ŞART MI? NE ZAMAN EK GIDAYA GEÇMELİYİM?

Bebeğinizi mutlaka en az altı ay anne sütü ile besleyin. 6 aydan sonra anne sütü ile birlikte ek gıdaya başlanmalıdır. Unutmayın ki anne sütü her zaman bebeğinize uygun üretilir, bebeğiniz büyüdükçe ihtiyacına göre değişir. Bunun yanında bir yıldan fazla emziren annelerde meme ve yumurtalık kanseri, diyabet, kalp hastalıkları ve roma_tizma gibi hastalıkların görülme riski azalır. En doğrusu sütünüz geldikçe hatta 2 yaş ve ötesine kadar bebeğinizi emzirmenizdir.

SÜT YAPIMINI NASIL ARTIRABİLİRİM?

Beslenmenize dikkat edin, yeterli kalori ihtiyacınızı alın ve en az 3 litre (15 bardak) sıvı alın. Şekerli şerbetleri alabilirsiniz ama bunun şart olmadığını ve kiloya sebep olacaklarını unutmayın. Yeterli sıvı alımının yanında en önemli nokta hem bedenen hem de ruhen dinlenmiş olmanızdır. Sakin huzurlu bir ortam oluşturun. Bakımınız için yakınlarınızdan yardım almaktan çekinmeyin. Sütü artırdığı bilinen yerel ve evde bulunan yiyecek ve bitki çaylarından faydalanabilirsiniz. Bulgur ve arpa en bilineni olup, dereotu, maydanoz gibi yeşil yapraklı bitkiler ve ısırgan da fayda sağlayabilir. Süt yapımını artıran en önemli şey sık sık emzirmedir.

SÜTE GEÇEN İLAÇLARIN KULLANIMI DURUMUNDA NE YAPMALIYIM?

Bazen süte geçebilen ilaçların kullanımı nedeniyle emzirmenin kesintiye uğraması söz konusu olabilir. Böyle bir durumda ilaç kullanımının sonlanmasını takiben emzirmeye devam edebilmek için annelerin sütlerini sağıp sağılan kısmı atmaları gereklidir. Böylece süt salgılanmasının devamını sağlayabilirler. Sütünüzü kesmek için meme başına herhangi bir şey sürmeyin. Alerjik reaksiyonlara neden olabilir. Bebeğinize zarar verebilir.

GEBE İKEN EMZİRMEYE DEVAM EDEBİLİR MİYİM?

Gebeliklerinizin arasında ideal olarak en az 2 yıl olması hem bebeğiniz hem de sizin sağlığınız için önemlidir. Genel olarak emzirmeniz mümkün olsa da bu kararı hekiminizle birlikte vermelisiniz.